انواع سر خوردن مهره و درمان غیر جراحی آن

 اسپوندیلولیستزی دو نوع عمده دارد :

1- سر خوردگی مهره ناشی از پیری Degenerative spondylolysthesis

شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود.

 کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها به هم، فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میکند. نتیجه آن سائیدگی مفصل بین مهره ای است.

بر اثر این سائیدگی، مفصل و لیگامان هایی که مهره را سرجایش نگه میدارند ضعیف میشوند. این ضعف همراه با مشکلاتی که در دیسک ایجاد شده است موجب سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی میشود.

 سر خوردن مهره موجب تنگ شدن کانال نخاعی و تنگ شدن محلی است که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند. این عارضه در خانم ها و در سنین بالای 50 سال بیشتر است.

2- سر خوردگی اسپوندیلولیتیک Spondylolytic spondylolysthesis 

قسمتی از مهره به نام قسمت بین مفصلی Pars interarticularis شکسته میشود. این شکستگی معمولاً در زمان نوجوانی ایجاد شده ولی فرد متوجه آن نمیشود. سپس در سنین بالاتر که دیسک بین مهره ای کم کم محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده میشود فشار بیشتری به این قسمت وارد شده و موجب میشود کاملاً از هم باز شود. نتیجه آن سر خوردن مهره است.

این عارضه بیشتر در مردان میانسال دیده میشود. چون در این نوع سر خوردگی، فقط قسمت تنه مهره به جلو سر میخورد و قسمت های پشتی مهره سر جایشان باقی میمانند محلی که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند تنگ نشده و عصب تحت فشار قرار نمیگیرد.

 درمان غیر جراحی اسپوندیلولیستزی :

  گرچه این درمان ها سر خوردگی را درست نمیکنند ولی بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتری کرده و مشکلات آنها از بین میرود. مهمترین آنها عبارتند از :

- فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره

- داروهای ضد التهابی : مثل بروفن یا سلکسیب با کاهش التهاب در اطراف عصب میتوانند شدت علائم را کاهش دهند.

- تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع به توسط پزشک معالج ممکن است التهاب کاهش پیدا کرده و درد و علائم حسی کمتر شوند.

اسپوندیلولیزیس و اسپوندیلولیستزیس

اسپوندیلولیزیس یک نقص استخوانی در مهره(قسمت ایسم مهره یا Isthmus است که مربوط به عقب مهره در ناحیه ای بین پدیکول و لامینا یعنی Pars Interarticularis ایجاد می گردد.

اجزای یک مهره در تصویر زیر نشان داده شده است:

 اسپوندیلولیزیس یک عیب مهره ای یک طرفه بدون لغزش است(برخلاف اسپوندیلولیستزیس که همان لغزش مهره است).اسپوندیلولیزیس بیشتر در فقرات کمری و در مهره پنجم  کمر دیده می شود.

اسپوندیلولیزیس اگر دوطرفه و بدون لغزش مهره باشد به آن Pre Spondylolisthesis می گویند. 

در برخی از کتاب ها اسپوندیلولیستزیس(لغزش مهره) را شامل اسپوندیلولیزیس و اسپوندیلولیستزیس می دانند(اگرچه طبقه بندی درستی به نظر نمی رسد).

مهمترین علل اسپوندیلولیزیس عبارتنداز:

1-عوامل مادرزادی

2-شکستگی

3-فعالیت های تکراری(بویزه در ورزشکاران)

اسپوندیلولیزیس در رادیوگرافی نمای مایل(Oblique)دیده می شود ولی در نمای جانبی(Lateral)مشاهده نمی گردد.

عواملی که باعث ایجاد درد در اسپوندیلولیستزیس می گردند ممکن است درارتباط با فشار به موارد زیر باشند^:

*لیگامان های طولی قدامی، خلفی و بین خاری

*سخت شامه*جسم مهره

*مفاصل فاست (آپوفیزیال)

*عضلات

*طناب نخاعی یا ریشه های اعصاب نخاعی

 

منبع:فیزیوتراپی

درد کمر و جابجایی مهره

کمردرد علل متعدد و زیادی دارد. از علل آن هم میتواند گودی کمر و هم میتواند جابجایی مهره باشد. ام آر آی ستون فقرات وسیله تصویربرداری بسیار دقیقی است که میتواند هر دو این مشکلات را با دقت بالایی نشان دهد. البته تشخیص یک بیماری فقط با تصویربرداری نیست. مجموعه ای از اطلاعات مانند نتایج صحبت های بیمار با پزشک، معاینه، آزمایشات و تصویربرداری میتوانند به پزشک در تشخیص صحیح علت کمردرد کمک کنند.

دقت دستگاه های ام آر آی با یکدیگر متفاوت است و تبحر متخصصین رادیولوژیست در تفسیر تصویر ام آر آی هم در نتیجه بررسی موثر خواهد بود.

صدا دادن مهره های کمر معمولا به علت حرکت کردن رباط ها بر روی برجستگی های استخوانی مهره ها ایجاد میشود و نشانه بیماری خاصی نیست.

علت عمده گودی کمر یا لوردوز ضعف عضلات ستون مهره است. داشتن یک شکم بزرگ (مانند چاقی بیش از حد در ناحیه شکم و یا در دوران بارداری) هم میتواند گودی کمر را افزایش دهد. البته علل نادر دیگر هم میتوانند موجب این تغییر شکل ستون مهره شوند که تشخیص آنها با پزشک متخصص است.

وقتی علت لوردوز یا گودی کمر ضعف عضلات است درمان گودی کمر با استفاده از نرمشهای طبی صورت میگیرد. اساس این نرمش ها حرکات کششی و تقویتی است. هر دو این حرکات مهم هستند. حرکات کششی موجب افزایش طول رباط ها و عضلات شده و حرکات تقویتی موجب قوی تر شدن عضلات میگردند. در این میان تقویت عضلات شکم و عضلات ستون مهره و کشش رباط ها و تاندون های ناحیه کشاله ران از اهمیت زیادی برخوردار هستند.

نرمش های طبی باید به مدت کافی و به روش درست انجام شوند تا موثر گردند. انجام چند ماه نرمش به مدت حداقل روزی بیست دقیقه معمولا میتواند تاثیر مطلوبی داشته باشد. در صورتیکه با انجام درست نرمش ها گودی کمر برطرف نشود پزشک معالج بررسی های بیشتری را برای کشف علت آن و یا علل احتمالی دیگر کمردرد انجام میدهد.

 

منبع : ایران ارتوپد

آیا سر خوردن مهره موجب کمردرد میشود؟

چگونه سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزی (اسپوندیلولیستزیس) در ستون مهره موجب کمردرد میشود؟

اسپوندیلولیستزی Spondylolysthesis به معنای سر خوردن یک مهره به سمت جلو روی مهره پایینی است. شایعترین محل بروز آن محل اتصال مهره های کمری به خاجی است یعنی معمولاً مهره پنجم کمری روی مهره اول خاجی یا ساکروم به سمت جلو سر میخورد. اگر این سر خوردن و به جلو آمدن مهره شدید باشد کانال نخاعی تنگ شده و به ریشه های عصبی فشار وارد میشود که این خود موجب بروز علائم عصبی در بیمار میگردد. اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره از بیماری های مهم استخوان و مفاصل بوده و وظیفه تشخیص و درمان های جراحی و غیر جراحی بیمار مبتلا، به عهده پزشک  درد یا ارتوپد است.

اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره چه انواعی دارد

اسپوندیلولیستزی دو نوع عمده دارد
• سر خوردگی مهره ناشی از پیری Degenerative spondylolysthesis :

شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها به هم، فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میکند. نتیجه آن سائیدگی مفصل بین مهره ای است.

بر اثر این سائیدگی، مفصل و لیگامان هایی که مهره را سرجایش نگه میدارند ضعیف میشوند. این ضعف همراه با مشکلاتی که در دیسک ایجاد شده است موجب سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی میشود. سر خوردن مهره موجب تنگ شدن کانال نخاعی و تنگ شدن محلی است که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند. این عارضه در خانم ها و در سنین بالای 50 سال بیشتر است.

• سر خوردگی اسپوندیلولیتیک Spondylolytic spondylolysthesis :

قسمتی از مهره به نام قسمت بین مفصلی Pars interarticularis شکسته میشود. این شکستگی معمولاً در زمان نوجوانی ایجاد شده ولی فرد متوجه آن نمیشود. سپس در سنین بالاتر که دیسک بین مهره ای کم کم محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده میشود فشار بیشتری به این قسمت وارد شده و موجب میشود کاملاً از هم باز شود. نتیجه آن سر خوردن مهره است.

این عارضه بیشتر در مردان میانسال دیده میشود. چون در این نوع سر خوردگی، فقط قسمت تنه مهره به جلو سر میخورد و قسمت های پشتی مهره سر جایشان باقی میمانند محلی که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند تنگ نشده و عصب تحت فشار قرار نمیگیرد.

علائم اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره

در نوع اول که ناشی از پیری است بیمار دچار کمردرد است و علائم ناشی از فشار روی ریشه عصبی مانند درد در باسن و اندام تحتانی، احساس گزگز و بیحسی در اندام تحتانی و ضعف در پاها دارد. در این بیماران خم شدن به جلو و نشستن موجب کاهش علائم عصبی میشود چون فضایی که ریشه عصبی از آن خارج میشود را بازتر کرده و فشار روی عصب کاهش میابد. مهم ترین شکایت بیمار در اسپوندیلولیستزی نوع دوم کمردرد است که گاهی به اندام تحتانی انتشار میابد.

فشار بر روی ریشه عصبی در فورامن بدنبال سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی

پزشک متخصص پس از صحبت با بیمار را جع به مشکلات وی و خصوصیات آنها وی را معاینه میکند. سپس از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده و سی تی اسکن و ام آر آی برای کمک به تشخیص استفاده میکند. ذکر این نکته مهم است که ممکن است در رادیوگرافی ستون مهره علائم سر خوردن مهره دیده شود ولی بیمار هیچ مشکلی نداشته باشد. این بدان معنی است که بسیاری از موارد سر خوردن مهره به جلو بدون علامت و درد است. این موارد نیازی به درمان ندارند.

سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزیس را گاهی میتوان با استفاده از روش های غیر جراحی درمان کرد و در مواردی ممکن است درمان این بیماری مستلزم استفاده از عمل جراحی باشد.

درمان غیر جراحی اسپوندیلولیستزی

گرچه این درمان ها سر خوردگی را درست نمیکنند ولی بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتری کرده و مشکلات آنها از بین میرود. مهمترین آنها عبارتند از

• استفاده از كرست ها كمربندهاي ميله دار
• فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره
• داروهای ضد التهابی : مثل بروفن یا سلکسیب با کاهش التهاب در اطراف عصب میتوانند شدت علائم را کاهش دهند.
• تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع به توسط پزشک معالج ممکن است التهاب کاهش پیدا کرده و درد و علائم حسی کمتر شوند.

درمان جراحی اسپوندیلولیستزی
در سر خوردگی ناشی از پیری که به 6-3 ماه درمان های غیر جراحی جواب کافی نمیدهند و در سر خوردگی های اسپوندیلولیتیک که به 12-6 ماه درمان های غیر جراحی جواب نمیدهند و درد و علائم حسی زندگی روزمره بیمار را مختل کرده است از جراحی استفاده میشود.
وقتی سر خوردگی یا علائم عصبی در حال پیشرفت است هم معمولاً پزشک ارتوپد تصمیم به جراحی میگیرد. درمان جراحی که برای این بیماران استفاده میشود انجام لامینکتومی Laminectomy است. در این روش قسمتی از استخوان های طبیعی مهره که لامینا نامیده میشود خارج میگردد. این جراحی را دکمپرشن Decompression هم میگویند چون موجب رفع فشار و کمپرشن از روی اعصاب میشود.

بعد از دکمپرشن و برداشتن فشار از روی اعصاب، مهره های مجاور به هم جوش داده میشوند. در این روش از پیوند استخوان و از وسایل فلزی مانند پیچ و میله ممکن است استفاده شود تا مهره ها زودتر و بهتر جوش بخورند.

اسپوندیلولیزیس(Spondylolysis ) و اسپوندیلولیستزیس( Spondylolisthesis)

اسپوندیلولیزیس یک نقص استخوانی در مهره(قسمت ایسم مهره یاIsthmus )است که مربوط به عقب مهره در ناحیه ای بین پدیکول و لامینا یعنی Pars Interarticularis ایجاد می گردد.

اجزای یک مهره در تصویر زیر نشان داده شده است:

اسپوندیلولیزیس یک عیب مهره ای یک طرفه بدون لغزش است(برخلافاسپوندیلولیستزیس که همان لغزش مهره است).اسپوندیلولیزیس بیشتر در فقرات کمری و در مهره پنجم کمر دیده می شود.اسپوندیلولیزیس اگر دو طرفه و بدون لغزش مهره باشد به آن Pre Spondvlolisthesis می گویند.

در برخی از کتاب ها اسپوندیلولیستزیس(لغزش مهره) را شامل اسپوندیلولیزیس و اسپوندیلولیستزیس می دانند(اگرچه طبقه بندی درستی به نظر نمی رسد).

مهمترین علل اسپوندیلولیزیس عبارتند ار :

1-عوامل مادرزادی

2-شکستگی

3-فعالیت های تکراری(بویزه در ورزشکاران)

اسپوندیلولیزیس در رادیوگرافی نمای مایل(Oblique)دیده می شود ولی در نمای جانبی(Lateral)مشاهده نمی گردد.

عواملی که باعث ایجاد درد در اسپوندیلولیستزیس می گردند ممکن است درارتباط با فشار به موارد زیر باشند^#:

*لیگامان های طولی قدامی، خلفی و بین خاری

*سخت شامه (Dura mater)

*جسم مهره

*مفاصل فاست (آپوفیزیال)

*عضلات

*طناب نخاعی یا ریشه های اعصاب نخاعی

منبع : برزکار

سر خوردن مهره(اسپوندیلولیستزیس)

چگونه سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزی (اسپوندیلولیستزیس) در ستون مهره موجب کمردرد میشود

اسپوندیلولیستزی Spondylolysthesis به معنای سر خوردن یک مهره به سمت جلو روی مهره پایینی است. شایعترین محل بروز آن محل اتصال مهره های کمری به خاجی است یعنی معمولاً مهره پنجم کمری روی مهره اول خاجی یا ساکروم به سمت جلو سر میخورد. اگر این سر خوردن و به جلو آمدن مهره شدید باشد کانال نخاعی تنگ شده و به ریشه های عصبی فشار وارد میشود که این خود موجب بروز علائم عصبی در بیمار میگردد. اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره از بیماری های مهم استخوان و مفاصل بوده و وظیفه تشخیص و درمان های جراحی و غیر جراحی بیمار مبتلا، به عهده پزشک ارتوپد است.

اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره چه انواعی دارد؟

اسپوندیلولیستزی دو نوع عمده دارد

• سر خوردگی مهره ناشی از پیری Degenerative spondylolysthesis : شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها به هم، فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میکند. نتیجه آن سائیدگی مفصل بین مهره ای است. 
بر اثر این سائیدگی، مفصل و لیگامان هایی که مهره را سرجایش نگه میدارند ضعیف میشوند. این ضعف همراه با مشکلاتی که در دیسک ایجاد شده است موجب سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی میشود. سر خوردن مهره موجب تنگ شدن کانال نخاعی و تنگ شدن محلی است که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند. این عارضه در خانم ها و در سنین بالای 50 سال بیشتر است.

• سر خوردگی اسپوندیلولیتیک Spondylolytic spondylolysthesis : قسمتی از مهره به نام قسمت بین مفصلی Pars interarticularis شکسته میشود. این شکستگی معمولاً در زمان نوجوانی ایجاد شده ولی فرد متوجه آن نمیشود. سپس در سنین بالاتر که دیسک بین مهره ای کم کم محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده میشود فشار بیشتری به این قسمت وارد شده و موجب میشود کاملاً از هم باز شود. نتیجه آن سر خوردن مهره است. 
این عارضه بیشتر در مردان میانسال دیده میشود. چون در این نوع سر خوردگی، فقط قسمت تنه مهره به جلو سر میخورد و قسمت های پشتی مهره سر جایشان باقی میمانند محلی که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند تنگ نشده و عصب تحت فشار قرار نمیگیرد.

علائم اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره :

در نوع اول که ناشی از پیری است بیمار دچار کمردرد است و علائم ناشی از فشار روی ریشه عصبی مانند درد در باسن و اندام تحتانی، احساس گزگز و بیحسی در اندام تحتانی و ضعف در پاها دارد. در این بیماران خم شدن به جلو و نشستن موجب کاهش علائم عصبی میشود چون فضایی که ریشه عصبی از آن خارج میشود را بازتر کرده و فشار روی عصب کاهش میابد. مهم ترین شکایت بیمار در اسپوندیلولیستزی نوع دوم کمردرد است که گاهی به اندام تحتانی انتشار میابد.

فشار بر روی ریشه عصبی در فورامن بدنبال سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی

پزشک متخصص طب فيزيكي وتوانبخشي پس از صحبت با بیمار را جع به مشکلات وی و خصوصیات آنها وی را معاینه میکند. سپس از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده و سی تی اسکن و ام آر آی برای کمک به تشخیص استفاده میکند. ذکر این نکته مهم است که ممکن است در رادیوگرافی ستون مهره علائم سر خوردن مهره دیده شود ولی بیمار هیچ مشکلی نداشته باشد. این بدان معنی است که بسیاری از موارد سر خوردن مهره به جلو بدون علامت و درد است. این موارد نیازی به درمان ندارند.

سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزیس را گاهی میتوان با استفاده از روش های غیر جراحی درمان کرد و در مواردی ممکن است درمان این بیماری مستلزم استفاده از عمل جراحی باشد.

درمان غیر جراحی اسپوندیلولیستزی :

 بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتری کرده و مشکلات آنها از بین میرود. مهمترین آنها عبارتند از

استفاده از كرست ها كمربندهاي ميله دار
• فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره
• داروهای ضد التهابی : مثل بروفن یا سلکسیب با کاهش التهاب در اطراف عصب میتوانند شدت علائم را کاهش دهند.
• تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع به توسط پزشک معالج ممکن است التهاب کاهش پیدا کرده و درد و علائم حسی کمتر شوند.


درمان جراحی اسپوندیلولیستزی

در سر خوردگی ناشی از پیری که به 6-3 ماه درمان های غیر جراحی جواب کافی نمیدهند و در سر خوردگی های اسپوندیلولیتیک که به 12-6 ماه درمان های غیر جراحی جواب نمیدهند و درد و علائم حسی زندگی روزمره بیمار را مختل کرده است از جراحی استفاده میشود.
وقتی سر خوردگی یا علائم عصبی در حال پیشرفت است هم معمولاً پزشک ارتوپد تصمیم به جراحی میگیرد. درمان جراحی که برای این بیماران استفاده میشود انجام لامینکتومی Laminectomy است. در این روش قسمتی از استخوان های طبیعی مهره که لامینا نامیده میشود خارج میگردد. این جراحی را دکمپرشن Decompression هم میگویند چون موجب رفع فشار و کمپرشن از روی اعصاب میشود. 

بعد از دکمپرشن و برداشتن فشار از روی اعصاب، مهره های مجاور به هم جوش داده میشوند. در این روش از پیوند استخوان و از وسایل فلزی مانند پیچ و میله ممکن است استفاده شود تا مهره ها زودتر و بهتر جوش بخورند.


منبع:سايت ايران ارتوپد

سر خوردن مهره(اسپوندیلولیستزیس)

چگونه سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزی (اسپوندیلولیستزیس) در ستون مهره موجب کمردرد میشود

اسپوندیلولیستزی Spondylolysthesis به معنای سر خوردن یک مهره به سمت جلو روی مهره پایینی است. شایعترین محل بروز آن محل اتصال مهره های کمری به خاجی است یعنی معمولاً مهره پنجم کمری روی مهره اول خاجی یا ساکروم به سمت جلو سر میخورد. اگر این سر خوردن و به جلو آمدن مهره شدید باشد کانال نخاعی تنگ شده و به ریشه های عصبی فشار وارد میشود که این خود موجب بروز علائم عصبی در بیمار میگردد. اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره از بیماری های مهم استخوان و مفاصل بوده و وظیفه تشخیص و درمان های جراحی و غیر جراحی بیمار مبتلا، به عهده پزشک ارتوپد است.

اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره چه انواعی دارد

اسپوندیلولیستزی دو نوع عمده دارد

• سر خوردگی مهره ناشی از پیری Degenerative spondylolysthesis : شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها به هم، فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میکند. نتیجه آن سائیدگی مفصل بین مهره ای است.
بر اثر این سائیدگی، مفصل و لیگامان هایی که مهره را سرجایش نگه میدارند ضعیف میشوند. این ضعف همراه با مشکلاتی که در دیسک ایجاد شده است موجب سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی میشود. سر خوردن مهره موجب تنگ شدن کانال نخاعی و تنگ شدن محلی است که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند. این عارضه در خانم ها و در سنین بالای 50 سال بیشتر است.

• سر خوردگی اسپوندیلولیتیک Spondylolytic spondylolysthesis : قسمتی از مهره به نام قسمت بین مفصلی Pars interarticularis شکسته میشود. این شکستگی معمولاً در زمان نوجوانی ایجاد شده ولی فرد متوجه آن نمیشود. سپس در سنین بالاتر که دیسک بین مهره ای کم کم محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده میشود فشار بیشتری به این قسمت وارد شده و موجب میشود کاملاً از هم باز شود. نتیجه آن سر خوردن مهره است.
این عارضه بیشتر در مردان میانسال دیده میشود. چون در این نوع سر خوردگی، فقط قسمت تنه مهره به جلو سر میخورد و قسمت های پشتی مهره سر جایشان باقی میمانند محلی که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند تنگ نشده و عصب تحت فشار قرار نمیگیرد.

علائم اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره

در نوع اول که ناشی از پیری است بیمار دچار کمردرد است و علائم ناشی از فشار روی ریشه عصبی مانند درد در باسن و اندام تحتانی، احساس گزگز و بیحسی در اندام تحتانی و ضعف در پاها دارد. در این بیماران خم شدن به جلو و نشستن موجب کاهش علائم عصبی میشود چون فضایی که ریشه عصبی از آن خارج میشود را بازتر کرده و فشار روی عصب کاهش میابد. مهم ترین شکایت بیمار در اسپوندیلولیستزی نوع دوم کمردرد است که گاهی به اندام تحتانی انتشار میابد.

فشار بر روی ریشه عصبی در فورامن بدنبال سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی

پزشک متخصص طب فيزيكي وتوانبخشي پس از صحبت با بیمار را جع به مشکلات وی و خصوصیات آنها وی را معاینه میکند. سپس از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده و سی تی اسکن و ام آر آی برای کمک به تشخیص استفاده میکند. ذکر این نکته مهم است که ممکن است در رادیوگرافی ستون مهره علائم سر خوردن مهره دیده شود ولی بیمار هیچ مشکلی نداشته باشد. این بدان معنی است که بسیاری از موارد سر خوردن مهره به جلو بدون علامت و درد است. این موارد نیازی به درمان ندارند.

سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزیس را گاهی میتوان با استفاده از روش های غیر جراحی درمان کرد و در مواردی ممکن است درمان این بیماری مستلزم استفاده از عمل جراحی باشد.

درمان غیر جراحی اسپوندیلولیستزی

گرچه این درمان ها سر خوردگی را درست نمیکنند ولی بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتری کرده و مشکلات آنها از بین میرود. مهمترین آنها عبارتند از

استفاده از كرست ها كمربندهاي ميله دار
• فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره
• داروهای ضد التهابی : مثل بروفن یا سلکسیب با کاهش التهاب در اطراف عصب میتوانند شدت علائم را کاهش دهند.
• تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع به توسط پزشک معالج ممکن است التهاب کاهش پیدا کرده و درد و علائم حسی کمتر شوند.


درمان جراحی اسپوندیلولیستزی

در سر خوردگی ناشی از پیری که به 6-3 ماه درمان های غیر جراحی جواب کافی نمیدهند و در سر خوردگی های اسپوندیلولیتیک که به 12-6 ماه درمان های غیر جراحی جواب نمیدهند و درد و علائم حسی زندگی روزمره بیمار را مختل کرده است از جراحی استفاده میشود.
وقتی سر خوردگی یا علائم عصبی در حال پیشرفت است هم معمولاً پزشک ارتوپد تصمیم به جراحی میگیرد. درمان جراحی که برای این بیماران استفاده میشود انجام لامینکتومی Laminectomy است. در این روش قسمتی از استخوان های طبیعی مهره که لامینا نامیده میشود خارج میگردد. این جراحی را دکمپرشن Decompression هم میگویند چون موجب رفع فشار و کمپرشن از روی اعصاب میشود.

بعد از دکمپرشن و برداشتن فشار از روی اعصاب، مهره های مجاور به هم جوش داده میشوند. در این روش از پیوند استخوان و از وسایل فلزی مانند پیچ و میله ممکن است استفاده شود تا مهره ها زودتر و بهتر جوش بخورند.


منبع:سايت ايران ارتوپد