زانو از سه استخوان تشکیل می گردد:
*استخوان ران (فمور)
*استخوان درشت نی (تیبیا)
*کشکک (پاتلا)
سه استخوان فوق در ناحیه زانو ,مفاصل زیر را تشکیل می دهند :
*مفصل درشت نئی-رانی (مفصل تیبیوفمورال) یا مفصل زانو که شامل:
**مفصل تیبیوفمورال داخلی
**مفصل تیبیوفمورال خارجی
*مفصل کشککی-رانی (مفصل پاتلوفمورال)
مجموعه زانو (کمپلکس زانو) از نمای طرفی در تصویر زیر:
 |
زانو، از اندام های حساس و مهم بدن است که در پیاده روی و انواع ورزش ها نقش حساسی داشته و سلامت و قوت آن، ما را در انجام کارهای روزمره و انجام انواع ورزش توانمند می سازد.
- زانوها نیاز به حرکت دارند. تحرک، به تغذیه مفصل، حفظ قدرت عضلانی و دامنه حرکتی زانو کمک می کند .
- اگر به کارهایی اشتغال دارید که ناگزیرید برای مدتی طولانی روی صندلی بنشینید، ساعتی یک بار از جای خود برخیزید و پنج دقیقه راه بروید. همچنین هنگام نشستن می توانید پاشنه های پا را از روی زمین بلند کنید یا زانوها را صاف نگه دارید.
- افرادی که ناچارند مدتی طولانی بایستند، باید ساعتی چند بار زانوهای خود را خم کنند. همچنین توصیه می شود که در طول روز، چند بار روی پاشنه پا بایستند و چند قدم راه بروند. این افراد به منظور پیشگیری از زانو درد، باید از روش های تقویت کننده زانو استفاده کنند.
- بیمارانی که برای مدتی طولانی بستری بوده اند و قادر به راه رفتن نیستند، باید در طول روز حداقل سه بار انقباضات یا ورزش های ایستایی زانو را انجام دهند.
- هنگام خوابیدن به صورت طاق باز، بالش را زیر زانوهای خود قرار دهید. چنانچه به پهلو می خوابید، بین زانوها بالشی قرار دهید، اما اگر عادت دارید که بر شکم بخوابید، ( که عادت نادرستی است و از منظر اسلام نیز مکروه می باشد ) بالش را زیر ساق ها بگذارید.
با انجام منظم ورزش های تقویتی و کششی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری بافت های اطراف مفصل را بهبود ببخشیده و از بروز ضایعات زانو پیشگیری نمایید. همچنین سعی کنید حرکات زانو را در دامنه کامل انجام دهید. این کار به حفظ دامنه کامل حرکتی مفصل کمک می کند.
 |
- ورزش های زانو را ابتدا با تعداد کم( پنج بار) و دو بار در طول روز شروع کنید و با بهبود وضعیت جسمانی، تعداد و دفعات تکرار آن را افزایش دهید.
-توصیه می شود که در مراحل ابتدایی، در هرجلسه یک حرکت ورزشی انجام دهید و اگر حرکتی موجب ناراحتی شما شد، از انجام آن خودداری کنید.
-از انجام ورزش هایی که موجب درد ، ناراحتی و تورم زانو می شود، خودداری کنید، اما باید بین درد مفصلی و درد عضلانی که در مراحل اولیه تمرینات ورزشی بروز می کند، تمایز قائل شوید. دردهای عضلانی معمولاً به طور تأخیری ، یعنی چند ساعت پس از انجام تمرینات بروز می کنند . این دردها ، به مرور زمان با تداوم برنامه ورزشی از بین می رود.
-اگر افزایش وزن دارید، با برنامه های مناسب ورزشی و غذایی ، وزن خود را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که کاهش وزن موجب کاهش فشار وارده بر مفصل می شود.
-از انجام اعمالی نظیر بلند کردن اجسام بسیار سنگین و حمل بار به مدت طولانی اجتناب کنید، زیرا این کار فشار زیادی بر زانوها وارد می سازد . اگر ناگزیر به حمل اجسام سنگین هستید، عضلات زانو را با ورزش تقویت کنید و بین فعالیتهای خود، زمانی را به استراحت اختصاص دهید.
منبع : تبیان
زانو، از اندام های حساس و مهم بدن است که در پیاده روی و انواع ورزش ها نقش حساسی داشته و سلامت و قوت آن، ما را در انجام کارهای روزمره و انجام انواع ورزش توانمند می سازد.
- زانوها نیاز به حرکت دارند. تحرک، به تغذیه مفصل، حفظ قدرت عضلانی و دامنه حرکتی زانو کمک می کند .
- اگر به کارهایی اشتغال دارید که ناگزیرید برای مدتی طولانی روی صندلی بنشینید، ساعتی یک بار از جای خود برخیزید و پنج دقیقه راه بروید. همچنین هنگام نشستن می توانید پاشنه های پا را از روی زمین بلند کنید یا زانوها را صاف نگه دارید.
- افرادی که ناچارند مدتی طولانی بایستند، باید ساعتی چند بار زانوهای خود را خم کنند. همچنین توصیه می شود که در طول روز، چند بار روی پاشنه پا بایستند و چند قدم راه بروند. این افراد به منظور پیشگیری از زانو درد، باید از روش های تقویت کننده زانو استفاده کنند.
- بیمارانی که برای مدتی طولانی بستری بوده اند و قادر به راه رفتن نیستند، باید در طول روز حداقل سه بار انقباضات یا ورزش های ایستایی زانو را انجام دهند.
- هنگام خوابیدن به صورت طاق باز، بالش را زیر زانوهای خود قرار دهید. چنانچه به پهلو می خوابید، بین زانوها بالشی قرار دهید، اما اگر عادت دارید که بر شکم بخوابید، ( که عادت نادرستی است و از منظر اسلام نیز مکروه می باشد ) بالش را زیر ساق ها بگذارید.
با انجام منظم ورزش های تقویتی و کششی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری بافت های اطراف مفصل را بهبود ببخشیده و از بروز ضایعات زانو پیشگیری نمایید. همچنین سعی کنید حرکات زانو را در دامنه کامل انجام دهید. این کار به حفظ دامنه کامل حرکتی مفصل کمک می کند.
-ورزش های زانو را ابتدا با تعداد کم( پنج بار) و دو بار در طول روز شروع کنید و با بهبود وضعیت جسمانی، تعداد و دفعات تکرار آن را افزایش دهید.
-توصیه می شود که در مراحل ابتدایی، در هرجلسه یک حرکت ورزشی انجام دهید و اگر حرکتی موجب ناراحتی شما شد، از انجام آن خودداری کنید.
-از انجام ورزش هایی که موجب درد ، ناراحتی و تورم زانو می شود، خودداری کنید، اما باید بین درد مفصلی و درد عضلانی که در مراحل اولیه تمرینات ورزشی بروز می کند، تمایز قائل شوید. دردهای عضلانی معمولاً به طور تأخیری ، یعنی چند ساعت پس از انجام تمرینات بروز می کنند . این دردها ، به مرور زمان با تداوم برنامه ورزشی از بین می رود.
-اگر افزایش وزن دارید، با برنامه های مناسب ورزشی و غذایی ، وزن خود را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که کاهش وزن موجب کاهش فشار وارده بر مفصل می شود.
-از انجام اعمالی نظیر بلند کردن اجسام بسیار سنگین و حمل بار به مدت طولانی اجتناب کنید، زیرا این کار فشار زیادی بر زانوها وارد می سازد . اگر ناگزیر به حمل اجسام سنگین هستید، عضلات زانو را با ورزش تقویت کنید و بین فعالیتهای خود، زمانی را به استراحت اختصاص دهید.
آیا زانو درد من نیاز به مراجعه پزشکی دارد؟ و درد زانو چه هنگام نیاز به مراجعه به بیمارستان دارد؟
اگر درد زانو دارید در صورت وجود هر کدام از علائم زیر باید به بیمارستان مراجعه کنید
 |
علت زانو درد مزمن چیست؟ و چه بیماری هایی موجب درد زانو بصورت مزمن میشوند؟
حس درد بوسیله اعصاب منتقل میشود. اعصابی که حس درد زانو را منتقل میکنند به اعصابی که حس درد ناحیه لگن و مچ پا را منتقل میکنند نزدیک است پس درد مفصل زانو ممکن است در لگن یا در مچ پا حس شود و یا برعکس ممکن است منشا درد در ناحیه لگن یا مچ پا باشد ولی بصورت درد زانو حس شود. دردهای مفصل زانو را میتوان به دو دسته دردهای حاد و دردهای مزمن تقسیم بندی کرد.
شایعترین علل دردهای مزمن زانو عبارتند از :
به این بیماری ساییدگی زانو هم میگویند. آرتروز زانو به علت از بین رفتن غضروف مفصل ایجاد شده و در حالات شدید منیسک هم از بین میرود. علائم آن بصورت درد زانو و محدودیت حرکت و تورم زانو است. تشخیص ساییدگی زانو با معاینه و رادیو گرافی ساده داده میشود و درمان آن درمان های عمومی دردهای زانو است. در حالات شدید، مفصل زانو با مفصل مصنوعی تعویض میشود.
روماتیسم
 |
بورسیت
در اطراف مفصل زانو کیسه هایی وجود دارد که به آنها بورس میگویند. این کیسه ها به علل متفاوتی مانند عفونت یا وارد شدن ضربه میتوانند ملتهب و دردناک شوند. به این عارضه بورسیت میگویند. علائم بورسیت های زانو معمولا بصورت درد زانو و تورم موضعی در قسمتی از زانو است. درمان بورسیت های زانو همان درمان های کلی درد زانو است. بر حسب مورد و در موارد مقاوم به درمان ممکن است از درمان های جراحی هم استفاده کرد.
عفونت
عفونت مفصل زانو از اورژانس های پزشکی است. علائم عفونت زانو بصورت درد زانو و تورم زانو و تب است. درمان آن در اکثر اوقات عمل جراحی و استفاده از آنتی بیوتیک است. گاهی عفونت زانو مزمن میشود. در این صورت ممکن است موجب آسیب استخوان های اطراف مفصل هم بشود. در موارد مزمن هم درمان استفاده همزمان از عمل جراحی و مصرف آنتی بیوتیک است.
کندرومالاسی کشکک در کسانی که زیاد میدوند و در خانم ها بیشتر دیده میشود. در این بیماری استخوان کشکک به درستی در جای خود قرار نگرفته و در اثر حرکات مکرر در جلوی زانو غضروف آن آسیب میبیند. علائم کندرومالاسی یا نرمی غضروف کشکک درد زانو بخصوص بعد از نشستن به مدت طولانی است. حرکات زانو ممکن است با صدا همراه باشد. درمان این بیماری همان درمان های عمومی درد زانو و تقویت عضلات چهار سر ران است.
ازگود اشلاتر در نوجوانان ورزشکار و به علت مستقیم شدن مکرر زانو ایجاد میشود. در این بیماری برجستگی زیر کشکک دردناک و متورم میشود. درمان آن همان درمان های عمومی زانو درد و مدتی استفاده از بریس و کاهش فعالیت های ورزشی است.
زانوی جهندگان
منظور از جهندگان یا Jumpers ورزشکارانی هستند که حرکات جهشی را زیاد انجام میدهند. ورزش هایی مانند والیبال و بسکتبال جزو این ورزش ها هستند. در این ورزشکاران تاندون کشکک که در زیر کشکک قرار دارد ملتهب و دردناک میشود. علامت این بیماری ها درد زانو در محل تاندون است که در حین ورزش بیشتر میشود. درمان بیماری همان درمان های عمومی زانو درد و تقویت عضلات اطراف زانو با انجام نرمش های خاص است.
سندرم ایلیوتیبیال باند
ایلیوتیبیال باند iliotibial band یک نوار محکم بافتی است که از لگن تا زیر زانو کشیده شده است. این باند در قسمت خارجی زانو قرار دارد. با حرکت زانو، این باند بطور مکرر به برجستگی که در سطح خارجی مفصل زانو قرار دارد ساییده شده و موجب درد زانو و تورم میشود. این بیماری بیشتر در کسانی دیده میشود که ایلیوتیبیال باند سفت و کوتاهی دارند. علامت این بیماری درد در سطح خارجی مفصل ران است که بیشتر در دوندگان دو های طولانی دیده میشود. درد معمولا بعد از 15-10 دقیقه از آغاز به دویدن شروع شده و بعد از استراحت بهبود میابد. درمان این بیماری انجام دادن نرمش هایی برای کشش ایلیوتیبیال باند است تا این نوار، شل شود.
منبع : دکتر وریانی
چه موقع به پزشك مراجعه شود؟
- هر گاه بعد از انجام برخوردهاي اوليه كه اشاره شد و يا استفاده از داروهاي ضد درد بعد از 3-7 روز علائم شما ادامه يافت يا حتي بدتر شد حتماً به پزشك مراجعه نمائيد.
- هرگاه بدنبال آسيب به زانو قادر به راه رفتن روي زانو نبوديد فوراً به پزشك يا اورژانس مراجعه نماييد چرا كه احتمال بروز شكستگي زانو در اين موارد بالاست و يك اورژانس به حساب مي آيد.
- تب بهمراه درد زانو ( احتمال عفونت زانو )
- درد بسيار شديد و غير قابل تحمل در زانو.
- زخم بزرگ يا عميق در ناحيه زانو باشد.
- تورم زانو در افرادي كه بيماري خوني دارند ( هموفيلي ) يا آنها كه داروهاي ضد انعقادي مصرف مي كنند ( مثل وارفارين )
شرح حال, معاينه و بررسي هاي تصويري
شرح حال :
- درد در كجاي زانوست ؟
- ماهيت درد چگونه است, درد تيز است يا گنگ و مبهم؟
- آيا آسيب قبلي در ناحيه زانو وجود داشته است يا خير ؟
- چه حركاتي درد را بهبود و چه حركاتي آنرا تشديد مي كند ؟
- آيا فرد مشكل طبي خاصي دارد؟
- ميزان فعاليت روزانه وي چقدر است ؟
- چه داروهايي احتمالاً مصرف مي كند ؟
- آيا حس در ناحيه پا و ساق نرمال است ؟
- آيا فرد تب داشته است يا خير ؟
معاينه:
- بررسي ظاهري زانو از نظر كبودي, تورم, تغيير شكل.
- بررسي حساسيت زانو در لمس آن.
- بررسي و انجام تستهاي اختصاصي مربوط به ارزيابي سلامت رباط ها, تاندونها و منيسك ها كه خارج از بحث ماست.
راديوگرافي و سي تي اسكن :
- بر حسب شرح حال و معاينه پزشك امكان دارد براي بررسي شكستگي استخواني احتمالي يا دررفتگي زانو و گاهي براي بررسي برخي سطوح مفصلي يا مشاهده تغييرات تخريبي زانو ( آرتروز ) عكس راديوگرافي ساده درخواست كند.
- بندرت پزشك براي بررسي دقيق شكستگي يا دررفتگي امكان دارد سي تي اسكن درخواست كند.
- هم CT اسكن و هم راديوگرافي ساده براي بررسي شكستگي هاي عادي هستند اما هر دوي آنها در بررسي و ارزيابي بافت نرم مفصل كه شامل رباطها, عضلات و تاندونها و منيسك ها مي باشند ناتوان هستند.
ام آر آي:
- در مقايسه با سي تي اسكن, ام آر آي شكستگي هاي استخواني را بخوبي نشان نمي دهد.
- در مقايسه با سي تي اسكن, ام آر آي براي بررسي رباطها و تاندونها بسيار عالي است.
آرتروسكوپي :
- به مشاهده داخل مفصل زانو توسط دستگاه ويدئوئي مي گويند.
- در اين روش جراح توسط ابزاري خاص وارد حفره مفصلي زانو شده و آنرا بدقت بررسي مي كند.
- در مواردي مي توان اجسام زائد مثل قطعات شكسته غضروف كه داخل فضاي مفصلي مانده اند و سبب درد شده اند را با اين روش تخليه كرد.
چند توصیه:
تناسب بدن خود را با انجام حركات كششي و تقويت متناسب عضلات حفظ كنيد. انجام حركات كششي روي زانو قبل از ورزش به نحو قابل ملاحظه اي صدمات به زانو را كاهش مي دهد.
- تقويت عضلات چهار سر راني و پشت ران هر دو به كاهش آسيب هاي زانو كمك مي كند.
- چنانچه درد مزمن زانو داريد شنا و ورزشهاي آبي مي تواند درد شما را بهبود بخشد, نيروي شناوري در آب سبب كاهش وزن و نيروي وارده به زانوها مي شود.
- به بدن خود احترام بگذاريد چنانچه ملي درد زانوي شما را ايجاد نموده يا بدتر مي كند آنرا انجام ندهيد.
- هرگاه خسته ايد ورزش را ادامه ندهيد, بسياري از آسيبهاي ورزشي هنگامي رخ مي دهند كه ورزشكار خسته است.- استفاده از زانو بند در ورزشهايي مثل واليبال يا بسكتبال مفيد است.
منبع: سایت خبری
علل درد مزمن زانو:
- آرتروز
- بورسيت
- عفونت
- كندرومالاسي كشكك ( نرمي غضروفي)
- زانو پرش كاران
برخورد با آسيب هاي زانو
در هر آسيب زانو اولين امري كه رخ مي دهد بوجود آمدن التهاب است. كه اين التهاب منجر به درد و تورم و كاهش توانايي حركت مفصل زانو خواهد شد. شكستن اين سيكل التهابي مي تواند منجر به تسريع بهبودي و كاهش درد شود. براي اين امر بايد كارهاي زير صورت گيرد :
استراحت به زانو :
- استراحت سبب كاهش كشش هاي مكرر روي زانو مي شود.
- استراحت سبب كاهش التهاب و جلوگيري از ورود آسيب بيشتر به زانو مي گردد.
يخ درماني :
- سبب كاهش تورم زانو مي گردد و در هر نوع آسيب حاد و آسيب مزمن زانو كاربرد دارد.
- اغلب مولفان توصيه مي كنند يخ درماني 2-3 بار در روز و هر بار براي مدت 20-30 دقيقه صورت گيرد.
- از تماس مستقيم يخ با پوست بپرهيزيد. مي توانيد كيسه حاوي يخ را در حوله قرار دهيد و حوله را روي محل بگذاريد.
فشار موضعي به زانو توسط بانداژ محل :
- فشار موضعي سبب كاهش تورم و تسريع بهبودي مي شود.
- در برخي از آسيب هاي زانو بانداژ مي تواند به قرار گيري صحيح كشكك سرجاي خود و حفظ حركات مناسب مفصل زانو كمك كند.
بالا نگه داشتن زانو :
- سبب كاهش تورم و التهاب مي گردد.
- بالا نگه داشتن سبب تخليه مواد زائد و التهابي از زانو به سوي گردش خون مركزي و كاهش التهاب مي شود.
استفاده از داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي ( NSAIDS ) :
- اين داروها در دوز كم سبب كاهش درد مي شوند.
- اين داروها در دوز بالاتر سبب كاهش التهاب هم مي شوند.
- نمونه اي از اين داروها عبارتند از : ناپروكسن و ايبوبروفن.
- چنانچه زخم معده يا اثني عشر داريد يا قبلاً دچار خونريزي به هر دليل شده ايد قبلاً از مصرف اين داروها حتماً با پزشك مشاوره كنيد.
منبع: سایت خبری
فضایی متفاوت در ارایه مطالب فرهنگی علمی گردشگری اجتماعی توسط تیم پزشکی درمانی کلینیک درد ماهان